Thứ Hai, 17 tháng 5, 2010

Lý thuyết có xám màu?

Trong số lèo tèo hơn chục cái entry của tớ, ít nhất tớ đã từng nhắc đến bệnh tự kỷ 2 lần, nhưng muốn hiểu rõ bệnh này thì phải hỏi bạn L2C. Ở đây tớ chỉ kể lại những gì tớ đọc được, và vài nhận xét chủ quan của tớ  trong khi đợi bạn L2C gửi tài liệu của bạn ấy về Vitamin D và tự kỷ thôi. Khi đọc các bạn thoải mái bình luận và nhận xét, nhưng nhớ là tớ không phải chuyên gia về bệnh tự kỷ hay chuyên gia về vitamin D nhé. 


Hiện nay, khoa học vẫn chưa biết rõ được nguyên nhân, cơ chế gây nên bệnh tự kỷ. Nhiều giả thuyết về nguyên nhân của bệnh tự kỷ đã được đưa ra, đến nỗi một giáo sư người Anh đã nói: "Trong những năm gần đây, tất cả mọi thứ đều bị đổ cho là nguyên nhân của bệnh tự kỷ,  từ pin của iPod đến thủy ngân ở các nhà máy điện của Trung Quốc, từ siêu âm thai đến cắt rốn sau đẻ, từ chế độ ăn uống đến vắc xin"


Một chuyên gia chuyên nghiên cứu về Vitamin D là John Jacob Cannell, chủ tịch Ủy ban Vitamin D , đưa ra một giả thuyết về mối liên hệ giữa Vitamin D và bệnh tự kỷ. Xin nhắc lại, đây chỉ là giả thuyết. Giả thuyết này có thể tóm tắt như sau: "Bất kỳ lý thuyết nào về nguyên nhân của bệnh tự kỷ cũng phải xem xét vai trò quan trọng của di truyền, đồng thời phải giải thích được các đặc điểm dịch tễ học đặc thù của nó. Sự gia tăng tỷ lệ mắc bệnh tự kỷ trong vòng 20 năm qua cùng lúc với sự gia tăng lời khuyên của y tế nên tránh ánh nắng mặt trời, do đó có thể làm giảm mức vitamin D và về lý thuyết là sẽ làm giảm mạnh nồng độ vitamin D đã được kích hoạt (Calcitriol) trong quá trình phát triển não. Các số liệu từ nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng thiếu vitamin D trầm trọng trong thời gian mang thai làm rối loạn điều hòa các protein liên quan đến phát triển trí não và dẫn đến chuột con có kích thước bộ não tăng lên và não thất phì đại, là những dấu hiệu bất thường tương tự thường thấy ở trẻ em mắc chứng tự kỷ. Trẻ em mắc hội chứng Williams là những trẻ có thể có nồng độ Calcitriol cao ở giai đoạn mới sinh, thường có biểu hiện các triệu chứng ngược với triệu chứng của bệnh tự kỷ. Trẻ em bị còi xương do thiếu vitamin D có một số dấu hiệu tự kỷ, và các dấu hiệu này thường mất đi sau khi điều trị bằng  vitamin D liều cao. Estrogen và testosterone có những vai trò khác nhau trong cơ chế chuyển hóa của Calcitriol, sự khác biệt này có thể giải thích cho sự tỷ suất lớn giữa namvà nữ ở bệnh tự kỷ. Calcitriol điều hòa quá trình sản xuất các chất kháng viêm trong não, những chất này có liên quan tới bệnh tự kỷ. Ăn cá có nhiều vitamin D khi mang thai làm giảm các triệu chứng tự kỷ ở con cái. Tự kỷ phổ biến hơn ở các khu vực tia cực tím có bước sóng trung bình (UVB) bị cản trở hấp phụ như ở các vĩ độ gần 2 cực địa cầu, khu đô thị, các khu vực với ô nhiễm không khí cao, và các khu vực của lượng mưa cao. Tự kỷ phổ biến hơn ở những người có nước da sẫm màu, và tỷ lệ thiếu hụt vitamin D ở các bà mẹ mang thai có da sẫm mầu rất phổ biến. Kết luận: phân phối chuẩn Gaussian của men kích hoạt Calcitriol thần kinh kết hợp tỷ lệ thiếu hụt vitamin D trong thời gian mang thai và / hoặc ở giai đoạn sơ sinh có thể giải thích cả mặt di truyền học và dịch tễ học của bệnh tự kỷ. Nếu vậy, phần lớn bệnh tự kỷ là do hậu quả không mong muốn của việc y tế khuyên nên tránh ânh sáng mặt trời. Giả thuyết này có thể dễ dàng được kiểm chứng bằng nhiều loại nghiên cứu khác nhau". 


Ông Cannell đã gửi bài viết về giả thuyết này trong một bản tin hàng quý của ủy ban Vitamin D cho những nhà hoạt động vì bệnh tự kỷ, kêu gọi việc xét nghiệm và sử dụng Vitamin D, tắm nắng để phòng và chữa tự kỷ. Điều này có thể được xem như là sự vi phạm về quy chế xuất bản của các tạp chí có đánh giá từ các nhà khoa học khác (peer-reviewd journal) ở Mỹ. 


Sau đó, giả thuyết đã được đăng tải trên tạp chí Các giả thuyết trong y khoa (Medical Hypotheses) năm 2008. Đây là một tạp chí mà bài viết được đăng không phải trải qua sự đánh giá của các nhà khoa học khác, và là tạp chí có thứ hạng khá thấp. 


Tháng 3 năm 2009, ông Cannell đã trả tiền để đăng bài viết của ông về mối liên quan giữa Vitamin D và bệnh tự kỷ trên tạp chí Sản phụ khoa Mỹ (Am J Obstet Gynecol) trong mục quảng cáo, kêu gọi các bác sĩ sản khoa kiểm tra nồng độ Vitamin D ở phụ nữ mang thai, khuyến khích phụ nữ mang thai tắm nắng và dùng vitamin D. Tạp chí này đã gặp phải sự phản đối dữ dội của các nhà khoa học đối với bài viết này, một trong những lý do quan trọng nhất là giả thuyết này chưa được chứng minh,  tạp chí phải xin lỗi độc giả và gỡ bỏ bài viết này trong mục quảng cáo trên các số tiếp theo. 


Trong các nghiên cứu tổng quan tài liệu về nguyên nhân cảu bệnh tự kỷ, bài báo của Cannell hầu như không được trích dẫn, có lẽ vì nó không phải là nghiên cứu dựa trên bằng chứng.


Riêng tớ, chả cần hiểu nhiều tớ cũng có thể nói rằng giả thuyết  của ông Cannell có những điểm yếu. Ví dụ ông Cannell bảo là từ ngày các bà mẹ được khuyên nên tránh ánh sáng mặt trời để tránh ung thư da, thì bệnh tự kỷ tăng lên. Tớ có thể phản biện lại ngay là cũng từ ngày đấy, người ta bắt đầu quan tâm và hiểu biết nhiều hơn về bệnh tự kỷ, nên có nhiều trẻ em được đưa đi khám và chẩn đoán hơn, nên hiển nhiên là số trẻ mắc bệnh tự kỷ được báo cáo tăng lên. 


Tuy nhiên, giả thuyết cũng đặt ra những câu hỏi cho các nhà khoa học và nhiều nghiên cứu đã hoặc đang được thực hiện để kiểm định giả thuyết này. Có 3 nghiên cứu mới nhất về Vitamin D và tự kỷ do các nhà khoa học Úc và Thụy điển thực hiện, được xuất bản trên The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology , và Acta Pædiatrica đầu năm 2010. Mặc dù các nghiên cứu cho thấy  tỷ lệ các bà mẹ thiếu Vitamin D ở người da màu cao, và nồng độ Vitamin D ở những bà mẹ có con tự kỷ có vẻ thấp hơn, nhưng không một nghiên cứu nào trong số này chứng minh được mối liên hệ giữa Vitamin D và bệnh tự kỷ. 


Tóm lại là vai trò của Vitamin D trong bệnh tự kỷ chưa được chứng minh. Có rất nhiều nghiên cứu về nguyên nhân, cách điều trị bệnh tự kỷ và vai trò của Vitamin D đang được tiếp tục. Hy vọng là các nhà khoa học sẽ sớm tìm được nguyên nhân và chữa trị bệnh tự kỷ. 


Để phòng các bệnh tật nói chung, phụ nữ khi mang thai và trẻ em nên được ăn uống đầy đủ, uống vitamin bổ xung theo chỉ định của bác sĩ, và tắm nắng hợp lý. Không nên uống vitamin liều cao hay tắm nắng quá nhiều, vì vitamin liều cao hay phơi nắng không phải là hoàn toàn vô hại. 


Một điều ngoài lề, nhưng không phải không đáng để tâm, đó là ông Cannell cho rằng Vitamin A sẽ làm giảm việc hấp thu Vitamin D. Điều này làm những người kinh doanh Vitamin A bực tức, họ đã  cáo buộc ông Cannell đang cố tình tìm mọi cách để bán các sản phẩm Vitamin D. 

6 nhận xét:

  1. Tớ hơi đau đầu, sẽ comment sau. Đã bấm vào thích rồi.

    Trả lờiXóa
  2. Không ngờ là vitamin họ cũng chuyên biệt từng loại, thị trường rộng thật, đến mức A và D đánh nhau!

    Trả lờiXóa
  3. L2C: Mong bạn chóng khỏe.
    TQ: Ở Mỹ, mối năm người dân tiêu khoảng 23 tỷ đô là cho các loại Vitamin và thực phẩm bổ xung mà. Trong khi, ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy vitamin không có nhiều lợi ích như vẫn tưởng.

    Trả lờiXóa
  4. Buồn lắm, tất cả những gì liên quan đến tự kỷ đều là giả thuyết hết. Họ chỉ loại trừ những gì không đúng được thôi, ví dụ: do cách nuôi dạy của cha mẹ.

    Con tớ cứ như chuột bạch ấy, chạy theo hết giả thuyết này đến giả thuyết nọ. Đọc bài của cậu đỡ lớ ngớ hơn.

    Con tớ hưởng ứng tốt nhất với Oxy cao áp đấy (HBOT). Lúc nào cậu rỗi, lại làm vài entry về chủ đề này nhé.

    Tớ thích blog của cậu, hihi.

    Trả lờiXóa
  5. L2C: HBOT (và nhiều liệu pháp điều trị khác) được review ở trong bài báo này:
    https://www.aacp.com/Pages.asp?AID=8147&issue=November%202009&page=C&UID=

    Trả lờiXóa
  6. Cái link đấy hay đấy, nhưng mà nhiều từ y học quá, tớ phải ngâm tý.

    Trả lờiXóa

NỮA